Het echte leven op Leefgoed De Olifant

‘Wat levert schoonheid op?’ Op Leefgoed De Olifant doet men een poging antwoord te geven op deze hamvraag. Volgens zijn LinkedIn profiel is Bart Belonje cultureel entrepreneur, volgens de brochure is hij organisator en conservator van de kunstcollectie van het Leefgoed, maar na mijn geanimeerde gesprek met Bart kan ik slechts één ding vaststellen: Bart “ik wil nutteloze dingen belangrijk maken” Belonje is een culturele blijmaker…

Het gesprek met Bart vindt plaats op een prachtige zonnige dag halverwege mei op het terras van Restaurant De Dames aan de Groenendijk 325 in Nieuwerkerk aan den IJssel. Om deze plek meteen de historische duiding te geven die zij verdient, steekt Bart onmiddellijk van wal:

‘We bevinden ons op het terrein van de voormalige steenfabriek die hier vanaf circa 1700 tot aan 1917 heeft gestaan. Eeuwen geleden telde de IJssel vele steenplaatsen en ovens, van Krimpen tot aan Oudewater toe. In 1972 kocht de heer Sipkema het landgoed, hij was van moederlijke kant familie van de eigenaren van de oude steenfabriek. Hij liet van de veldstaanoven een villa maken met respect voor de cultuurhistorische waarde ervan. Het terrein dat nu “Leefgoed” heet was vroeger de privétuin van de Sipkema’s.’

“Spreken is natuur, zwijgen is kunst.” - MORITZ LAZARUS

Twintig jaar geleden overleed de heer Sipkema. Dochter Ahja Sipkema bedacht met haar partner Ariann Kraaijeveld dat ze iets moois moesten doen met het domein. Toverwoord: delen! Zodoende kwam de non-profit Stichting Leefgoed De Olifant tot stand. Via een cateraar uit de werkhaven kwamen Ahja en Ariann elf jaar geleden in contact met Bart met de vraag of hij “conceptueel ambassadeur” wilde worden.

‘Ik had op jonge leeftijd in Den Haag de kunstacademie gevolgd en op advies van mijn ouders haalde ik aansluitend mijn onderwijsbevoegdheid op dit vakgebied. Zodoende ben ik in het kunstonderwijs gerold. Uiteindelijk heb ik dat 43 jaar met veel plezier gedaan. Ik ben geboren in Gouda, maar heb overal in deze regio gewerkt. Ik kan niet zonder water, ik kan evenmin zonder kunst.’

Pas dan valt op dat Bart qua timbre en intonatie een prachtige radiostem heeft. Hij is de rust zelve, ademt kunst, maar valt geen moment te betrappen op een intellectuele of elitaire verhevenheid. Geen trucjes, geen zelfingenomenheid, maar de oprechte wens om schoonheid te delen met de bezoekers van Leefgoed OIifant:

‘Door te delen maak je andere mensen blij. Neem nou een kok die een topgerecht maakt dat vervolgens niemand te eten krijgt… dan houdt toch alles op? Kom we maken een rondje.’

Met deze tot nadenken aanzettende waarheid als een koe maken we een wandeling over het prachtige landgoed waarvan Restaurant De Dames (een volledig gerestaureerde voormalige boerenschuur) een onderdeel vormt. “Een groene oase”, zo noemt hij het landgoed dat hij en passant vergelijkt met het onafhankelijke Normandische dorp van Asterix en Obelix. ‘Het is hier alsof de boze buitenwereld niet bestaat.’

Bart legt voortdurend de nadruk op de harmonie tussen natuur, gastronomie en kunst. Gooi deze drie fenomenen in een grote hoed, schud de hoed leeg en het resultaat ligt panklaar voor u klaar: schoonheid, en wel de duurzame variant.

‘We hebben hier vier receptie- en vergaderruimtes op Leefgoed De Olifant: De Beer, De Weide, De Plaets en De Hut waar bedrijven en organisaties zowel binnen als buiten in een - qua rust en ambiance - volstrekt unieke omgeving vergaderen, sparren, filosoferen, noem maar op. In die glazen tuinkas daar verderop staat een lopend buffet klaar voor de gasten.

Hier worden trouwens ook bruiloften gehouden, maar ook tal van culturele evenementen. Zo hebben we hier onlangs een toneelvoorstelling gehad met allerlei hoogtepunten uit het werk van Shakespeare. Dat vond dus híer plaats, maar ook in de weilanden, bij de groentetuin en in de Beeldentuin. En met Pinksteren hebben we het evenement Pinkst’Art. Denk aan een soort Montmartre met tal van kunstkraampjes op dit landgoed. Alles gratis toegankelijk.’

De wandeling door de Beeldentuin die daarop volgt maakt de harmonie tussen kunst, cultuur, gastronomie en natuur volmaakt. De zorgvuldig door Bart en Ariann uitgekozen kunstvoorwerpen zijn voornamelijk afkomstig van beeldende kunstenaars uit de regio en variëren van kleur, formaat en samenstelling. Bart:

‘Ieder jaar met Moederdag openen we de Beeldentuin officieel en de toegang is gratis. Het is een schitterende manier om bezoekers laagdrempelig in contact te laten komen met kunst en cultuur. Het tweede weekend van september, tijdens monumentenweekend, sluiten we de Beeldentuin. Dan zijn Ariann en ik alweer druk doende om kunstenaars te benaderen voor de collectie van 2023.’

Abstracte en concrete kunst gaan hand in hand in de Beeldentuin. Bart vertelt summier over de kunstenaar in kwestie, en laat daarmee genoeg ruimte over aan de verbeelding van de bewonderaar. Vanzelfsprekend is een bezoek aan de Beeldentuin te combineren met een lunch, wijnarrangement of diner in Restaurant De Dames of met een vergadering in een van de vergaderruimtes.

‘Kunst is iets dat je moet delen, vind ik. “Je leeft toch niet voor jezelf”, zei mijn wijlen vader altijd. Ik voel een diepliggende behoefte om het leven van mijzelf en van anderen een stukje zinvoller te maken.’

En toen werd het stil.

We staren naar het in het riviertje dobberende kunstwerk Drijfkonijnen afkomstig van het Goudse atelier Tabak & Naus. De vrolijke kleuren steken prachtig af bij het groengrijze water, bij de ongesnoeide plantengroei aan de oevers en bij de weerspiegeling van de bomen in het rimpelloze water.

De stilte vult de perfectie aan.

“Spreken is natuur, zwijgen is kunst”, aldus de Joodse filosoof Moritz Lazarus die het bedacht zal hebben op een dag dat het leven tot in het fijnste detail klopte. Een dag als vandaag.