Back to the future

Voor diegene die een wat somber wereldbeeld heeft. Voor diegene die denkt dat de westerse samenleving vastgelopen is. Voor diegene die vreest dat er geen hoop meer is. Welnu… voor al diegenen is er een stuk landgoed in Berkenwoude waar de tijd lijkt stil te staan, maar waar de leefgemeenschap de blik op de toekomst heeft gericht. Echtgenoot, vader, opa en ondernemer Mark van Buuren heet ons van harte welkom: BACK TO THE FUTURE!

‘Nee een zoetje in de koffie hebben wij niet sorry… wij doen niet aan sacharine en sucralose.’

Fotograaf Emiel snelt naar zijn auto om een zoetje te halen, Mark van Buuren serveert koffie en ondertussen weet schrijver dezes zich geen raad met een zoemende bij die zich rond zijn rechter schrijfhand begeeft. Hij moet zijn Pavlov reactie onderdrukken om de bij een hengst te geven.

‘Hij doet niets’, lacht Mark van Buuren die direct zijn kaarten op tafel legt:

‘Ik leef hier met mijn familie zogenaamd autarkisch. Dat betekent zelfvoorzienend, zelfredzaam. Bedoeling is om afhankelijkheden zo veel mogelijk af te bouwen tot het hoogstnoodzakelijke. In deze leefgemeenschap zijn wij dan ook onafhankelijk van energie- of waterbedrijven en zo min mogelijk van supermarkten. Als we iets niet hebben, dan bekijken we of we het lokaal kunnen krijgen, dan provinciaal, nationaal, pas dan Europees en indien strikt noodzakelijk globaal. Waarom importeert Nederland asperges uit Peru?’

Naar eigen weten is deze verregaande vorm van samen-leven volstrekt uniek in Nederland en misschien wel in heel West-Europa. Mark van Buuren heeft geen idee, hij is te nuchter en te pragmatisch om zich met dit soort banale Guinness World Records zaken bezig te houden. Bovendien heeft hij het veel te druk, want het buitenleven vergt veel van zijn tijd en dan heeft hij ook nog eens een drukke baan als leidinggevende bij Radancy, een Amerikaans adviesbureau dat technologische oplossingen biedt op het gebied van IT, recruitment en bij de lancering van grootschalige campagnes. Voor de leek lijkt dit haaks te staan op de autarkie, maar Mark van Buuren lacht die schijntegenstelling weg:

‘Verduurzaming betekent vooral technologie en die kennis en kunde heb ik dus beroepsmatig opgedaan. Je moet slim omgaan met de mogelijkheden. Zo’n minister Jetten die een gigantisch windmolenperk voorstelt weet écht niet waarover hij praat. Op een winderige topdag heb je een waardeloos overschot aan elektriciteit, op een windstille dag moet je tegen woekerprijzen extra inkopen. Dat is geen beleid. Als je de wereld wilt veranderen moet je allereerst zo veel mogelijk afhankelijkheden in de keten afbouwen. Samenwerken móet, maar niet ten koste ván. Ik was altijd een sociaaldemocraat, maar ben overtuigd aanhanger geworden van het libertarisme dat streeft naar zo veel mogelijk zelfbestuur en keuzevrijheid waarbij we de zorgplicht over de zwakkeren en de ouderen nooit mogen vergeten. Kom, we maken een rondje.’

De rondleiding spreekt boekdelen. Het water van het landgoed komt rechtstreeks uit de grond, is onbeperkt voorradig en het schoonst denkbaar nadat het in een uitgekiende waterinstallatie gedemineraliseerd wordt.

Zijn kippen leggen eieren die gegeten worden en waarvan advocaat wordt gemaakt. De kippen worden te zijner tijd geslacht, hetzelfde lot zijn de eigen kalkoenen op kerstavond beschoren. Op het 20 duizend vierkante meter tellende landgoed telen de Van Buurens hun eigen groenten, aardappelen en fruit. Ze brouwen er hun eigen bier, maken hun eigen kaas en wijn en zij doppen er – in meer dan spreekwoordelijke zin - hun eigen boontjes. De zorgvuldig formulerende maar toch uitgesproken Van Buuren klinkt gedreven, maar niet zuur. Hij wil op zíjn manier de wereld verbeteren, maar noemt zichzelf geen “geitensok”. Hij is een autodidactische pragmaticus.

‘Zo’n jaar of tien geleden gooiden mijn vrouw Hellen en ik het roer om. Enkele hike-vakanties in landen als IJsland en Noorwegen openden onze ogen en wierpen ons terug naar de essentie van het leven. Anno 2022 zijn we 260 zonnepanelen, 60 heatpipes, 3 warmtepompen en meer dan 200 bomen verder.’

Tijdens de rondleiding langs insectenhotels, biologische moestuinen, tuinkassen en fruitbomen omzeilen we voorzichtig de smaragdeenden en kippen die spontaan reageren op Marks aanwezigheid. Drie lome hangbuikzwijnen keren ons chagrijnig hun rug toe als blijkt dat hen geen nieuw voer geboden wordt. We lachen. Het is haast ondenkbaar dat dit stukje paradijs zich op een dik kwartiertje rijden van metropool Rotterdam Rijnmond begeeft. Autarkie is een way of life, waarbij principe en noodzakelijkheid om voorrang strijden en waarbij de actuele geopolitieke ontwikkelingen zijn troefkaart zijn: ‘ik zei al lang geleden dat we in de energievoorziening te afhankelijk waren van een land als Rusland…’

“IK BEN GEEN GEITENSOK!” - MARK VAN BUUREN

We stoppen in een ruimte waar een indrukwekkende (want zelfontworpen) energie-installatie de stroomvoorziening voor de gehele leefomgeving regelt. Het aantal leidingen en schakelkasten is duizelingwekkend. Een app op Marks mobiel houden alle standen 24/7 minutieus bij. Professor Barabas meets Freek Vonk, al zal die vergelijking Mark van Buuren niets zeggen, want hij kijkt al jarenlang geen tv. Aan overbodigheid doet hij immers niet.

Bij de echte wil tot verduurzaming in een autarkische leefomgeving noemt Mark drie essentiële zaken: menskracht, geld en gemeenschapszin. Op microniveau betekent het dat er beroep wordt gedaan op de afzonderlijke skills van zijn familieleden. De een is bedreven in IT, de ander is sociaal sterk, hij weet alles van het onderhoud van oevers en vijvers en zij weet alles van botanica. In maandelijkse vergaderingen wordt alles, inclusief de financiën, besproken. Geld is nodig, zo erkent hij, maar dat mag in wezen geen probleem zijn als we de geldverspilling van de overheden (op ieder niveau, zo benadrukt hij) in ogenschouw nemen. Zijn manier van leven noemt Mark een commercieel bespaarmodel, als variant op een commercieel verdienmodel.

Moraal van het verhaal? Iedere reis terug naar de toekomst begint bij jezelf!